تفسیرهای الهیاتی از نظریه تکامل داروین - وبلاگ هلن

به گزارش وبلاگ هلن، کتاب درآمدی بر نظریه تکامل نوشته دیلان اونر با ترجمه محمدمسعود نخستین، راهنمای تصویری و گام به گام درباره ایده خطرناک داروین است و نگاه تازه ای به مفاهیم انتخاب طبیعی و ژن خودخواه دارد که اغلب دچار کژفهمی می شوند. این کتاب با تکیه بر یافته های اخیر علم ژنتیک، بوم شناسی، رفتارشناسی حیوانات و نظریات دانشمندانی همچون ریچارد داوکینز و استیون پینکر، شواهد بسیاری در طرفداری از نظریه تکامل و قدرت گرفتن روزافزونش ارائه می دهد.

این کتاب در 165 صفحه و با قیمت 60000 تومان از سوی انتشارات لوگوس منتشر شده است که در بخش مقدمه ناشر آن آمده است: نهضت ترجمه ای که در دوره عباسیان در دنیا اسلام شکل گرفت، بر این باور مبتنی بود که اسلام دینی کامل است و عالمان با تفکر منطقی و درست می توانند به استقبال مسائل و نوپدید بروند. لذا اندیشمندان آن دوره بی هیچ واهمه ای ابتدا به ترجمه گسترده آثار علمی و اروپا و یونان باستان پرداختند و سپس به تدریج از ترجمه صرف به سمت نوعی گفت وگوی علمی انتقادی بین دنیا اسلام و غرب حرکت کردند. نتیجه آن شکوفایی و پیشرفت علمی در سرزمین های اسلامی بود. اکنون هم با مسائل و شبهات گوناگونی روبرو هستیم و به جای حذف و طرد آن که خود باعث برجسته تر شدن آن ها در فکر اندیشمندان جوان می گردد، باید در جهت، ابتدا، فهم درست این مسائل و، سپس، فراهم ساختن زمینه برای گفتگوی علمی- انتقادی و در نهایت، ارائه پاسخی درخور به آنها فعالیت کنیم.

در دهه های اخیر در غرب و به تبع آن در ایران نظریه تکامل (فرگشت) داروین که اساسا نظریه ای در حوزه علوم طبیعی و زیست شناسی است به بحث مهمی در علوم انسانی تبدیل شده است. به همین دلیل، بعضی از اندیشمندان، و البته نه همه آن ها، کوشش نموده اند تفسیری الهیاتی از آن ارائه داده، نظریه تکامل را نافی وجود خداوند معرفی نمایند. نشر لوگوس وظیفه خود می داند، در گام اول، زمینه را برای فهم دقیق تر و عمیق تر این نظریه و تفسیرهای الهیاتی آن فراهم کند؛ چرا که برای نقد عالمانه هر چیز ابتدا باید آن را خوب فهمید. در گام بعد، کوشش خواهد شد نقدهای این نظریات هم تهیه و منتشر گردد تا مخاطبان با هر دو سوی این استدلال ها آشنا شوند.

کتاب حاضر از چند جهت حائز اهمیت است: 1. خود نظریه داروین، تحولات بعدی آن به وسیله اندیشمندان دیگر، و پیامدهای الهیاتی آن، هرچند بسیار اندک و گذرا، در اینجا معرفی شده اند که شناخت اولیه و جامعی از این مبحث را در اختیار مخاطبان قرار می دهد. 2. زبان کتاب فشرده و در عین حال بسیار ساده است. تصاویری که به همراه توضیحات آمده اند هم یاری بیشتری به انتقال راحت تر مطالب می نمایند.

بعلاوه در بخشی از کتاب تحت عنوان ایده مرکزی در زیست شناسی آمده است: هیچ چیز در زیست شناسی جز در سایه تکامل معنا پیدا نمی کند. این را تئودوسیوس دوبژانسکی (1900-1975)، دانشمند بزرگ روسی در زمینه ژنتیک و زیست شناسی تکاملی اظهار نموده است. نظریه تکامل در واقع ایده مرکزی زیست شناسی نو است. در آگوست 1999، یک صد و چهل سال پس از انتشار کتاب منشأ انواع، شورای آموزش دانشگاه ایالتی کانزاس مبحث تکامل را از برنامه آموزشی رسمی حذف کرد.

در بخش پرسش های قدیمی این کتاب هم می خوانیم: نظریه تکامل داروین مردم را برآشفت؛ چون ضد بسیاری از باورهای قدیمی آن ها درباره بشر است. در طی هزاران سال، بشر درباره معنای زندگی در حیرت بوده است. از کجا آمده ایم؟ و هدف زندگی ما چیست؟، پرسش هایی قدیمی هستند؛ و پاسخی که بسیاری از ادیان به این پرسش ها داده اند، معمولا بر محور خداوند یا خدایان می چرخد. خداوند ما را آفریده است و برای هدفی معین ما را بر روی کره خاکی قرار داده است. در تمامی این پاسخ ها، انسان مخلوقی استثنائی در نظر گرفته شده است. انسان با حیوان یکسان نیست. انسان برخلاف حیوان روح و وجودی روحانی دارند. تنها انسان است که دارای اختیار و زندگی پس از مرگ است.