حال و هوای روز پزشک سال جاری و ره آوردهای پاندمی کرونا برای جامعه پزشکی - وبلاگ هلن

به گزارش وبلاگ هلن، سال جاری در شرایطی به استقبال روز پزشک می رویم که جامعه جهانی پزشکی و در کل جهانیان تحت تاثیر بزرگترین و به تعبیری مرگبارترین پاندمی قرن قرار گرفته است و در این میان جامعه پزشکی بیش از سایرین در مواجهه مستقیم با این بیماری، روزها و شرایط کاملا متفاوت تری را در مقایسه با سالیان گذشته تجربه می نماید.

به گزارش وبلاگ هلن، ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران به عنوان اولین ستادی که با موضوع مقابله با این پاندمی جهانی ایجاد شد، در طول 6 ماه گذشته، شبانه روز با تشکیل جلسات متعدد، برقراری ارتباطات مستمر عملی و کاربردی با ارگان ها و سازمان های مرتبط و ذی نفوذ و همچنین ارایه پیشنهادات راهگشا و اتخاذ تصمیمات راهبردی و کاربردی، نسبت به کنترل و مدیریت این پاندمی در استان تهران اقدام نموده که طبیعتا درس آموخته ها، تجربیات، خاطرات مثبت و منفی، چالش های لحظه ای، تصمیمات در ثانیه و خلاءها و کمبودهای زیرساختی جزء جدایی ناپذیر و از ره آوردهای گرانسنگ این ستاد خواهد بود.

به همین دلیل خبرگزاری دانشجویان ایران (وبلاگ هلن) در آستانه روز پزشک طی گفت وگویی با دکتر علیرضا زالی - فرمانده این ستاد و رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره حال و هوای روز پزشک سال جاری، مهمترین آورده های پاندمی کرونا برای نظام سلامت و حرفه پزشکی، میزان آمادگی جامعه پزشکی برای مواجهه با این ویروس نوپدید و علل غافلگیری جهانی در برابر آن و همچنین انتظارات جامعه پزشکی به صحبت نشست که مشروح آن را در پی می خوانید:

دکتر علیرضا زالی پزشک و متخصص جراحی مغز و اعصاب که سابقه ریاست سازمان نظام پزشکی را نیز در کارنامه دارد، در گفت وگو با وبلاگ هلن با بیان اینکه سال جاری یک صندلی کاملاً متفاوت برای جامعه پزشکی ترسیم شده است، اظهار کرد: امروز ارتقای صندلی اجتماعی و سرمایه افزون شده اجتماعی جامعه پزشکی حالت ممتاز و بی بدیلی دارد که تقریبا با هیچ سالی قابل مقایسه نیست.

زالی با برشمردن تفاوت های روز پزشک سال جاری نسبت به سال های گذشته، عنوان نمود: سال جاری نیز طبق روال معمول جامعه پزشکی کشور روز اول شهریور به استقبال روز پزشک خواهد رفت، ولی طبیعتا سال جاری روز پزشک حال و هوای کاملاً متفاوتی نسبت به سال های گذشته دارد، هرساله سازمان ها و ارگان های متولی مراسم روز پزشک را به صورت جمعی و با هدف بزرگداشت مقام پزشکان و تقدیر و تشویق پزشکان نمونه و سایر ارکان پزشکی کشور برگزار می کردند که طبیعتا سال جاری با توجه به شرایط حاکم در کشور و در کل جهان مبنی بر شیوع عالم گیر پاندمی کووید 19، این مراسم به اشکال دیگر و متفاوت با سال های گذشته برگزار خواهد شد.

وی اضافه کرد: اما فلسفه روز پزشک تغییر نخواهد کرد و اگرچه همه روزها متعلق به جامعه سپیدپوش پزشکی است، اما روز پزشک به این دلیل به عنوان یک مناسبت نمادین در تقویم ملی ایرانیان جای گرفته که در وهله اول جنبه وجه التفات عمومی به جامعه پزشکی در سایه این روز شکل گرفته و قدرشناسی آحاد ملی، شهروندی، اجرایی و تصمیم گیری در کشور نسبت به جامعه پزشکی در این روز با نگاهی متفاوت تر دنبال می گردد. همچنین به بهانه روز پزشک ضمن قدرشناسی و تکریم جامعه پزشکی، فرصتی ایجاد می گردد تا بتوان نسبت به بعضی ناملایمت ها، کم مهری ها، غفلت ها و مواردی از این قبیل که معمولاً در طول سال منجر به تکدر خاطر عمومی جامعه پزشکی می گردد، به دلجویی و استمالت این قشر خدوم جامعه پرداخت.

وی با اشاره به شرایط متفاوت سال جاری با توجه به شیوع بیماری کووید 19، ادامه داد: البته سال جاری در شرایطی به استقبال روز پزشک می رویم که جامعه پزشکی کشور در بالاترین و ممتازترین شرایط سرمایه اجتماعی خود به سر می برد؛ سرمایه اجتماعی انباشت شده ای که رهین نگاه مهرورزانه آحاد مردم است.

این پزشک و جراح مغز و اعصاب با بیان اینکه مردم احساس می نمایند جامعه پزشکی در سخت ترین شرایط بحرانی یعنی عالم گیری پاندمی کرونا در کنار آنها هستند، عنوان نمود: اعتماد عمومی نسبت به جامعه پزشکی، سال جاری به شکل چشم گیری نسبت به سالهای گذشته افزایش پیدا نموده، البته طی سال های گذشته نیز جامعه خدوم پزشکی صندلی اجتماعی ممتاز و مورد وثوقی در سطح جامعه داشته است.

زالی در ادامه اذعان داشت: اگرچه قبل از اینکه کشورها مورد تاخت و تاز سهمگین این ویروس منحوس قرار گیرند، طبیعتاً جامعه پزشکی با گلایه هایی در مورد نحوه پرداخت ها، مطالبات تعویقی، مسائل موجود در بسیاری از شرایط های پرداختی و استخدامی، اشکالات در اشتغال مستمر جامعه پزشکی و فقدان جنبه های امنیت شغلی روبرو بوده، با این حال از همان روزهای آغازین شیوع کرونا، جامعه پزشکی هرچند تکدر خاطرهایی داشت، اما جانانه وارد میدان شده و کوشش کرد تا با افزایش کار مستمر و ارتقای ظرفیت های کاری در مقابل این بیماری ایستادگی کند.

وی تاکید نمود: به گونه ای که بسیاری از پیشرفت ها و دستاوردهای موفقیت آمیز کشور در سایه اهتمام عالی جامعه پزشکی حاصل شد.

تغییرات حاصل شده در حرفه پزشکی طی دوران قبل و بعد از شیوع کرونا

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به تفاوت ها و تغییرات حاصل شده در حرفه پزشکی طی دوران قبل و بعد از شیوع کرونا، اظهار کرد: از روزهای آغازین این همه گیری جهانی، جامعه پزشکی از نظر کاری میزان فشار بسیار غیرمتعارف و مضاعفی را تحمل می نماید. از طرف دیگر در بسیاری از بحران های گذشته جامعه پزشکی در زمان ارایه خدمات درمانی خیلی مورد تهدید و خطر قرار نمی گرفت، اما امروز بدنه جامعه پزشکی در مراکز بهداشتی و درمانی در مواجهه با بیماران مشکوک به کرونا طبیعتاً تحت تهدید یک خطر بالقوه قرار دارند و آمارها هم نشان می دهد که جامعه پزشکی به خاطر حجم و تواتر بالای مواجهات با بیماران کرونایی در معرض گرفتاری قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه جامعه پزشکی یک خطر رو به تزاید شغلی و حرفه ای را در طول دوران اخیر تجربه می نماید که هیچ گاه به این حد نبوده، اظهار کرد: خستگی مستمر، ایجاد فرآیندهای فرسایشی و تغییرات در شرایط انگیزشی جامعه پزشکی به دلیل فرسایشی و طولانی شدن این پاندمی، شرایط فعلی و مختصات حاکم بر جامعه پزشکی را نسبت به قبل از کرونا تغییر داده است.

به گفته این عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی، با تمام این تفاسیر جامعه پزشکی مانند هر زمان دیگری که کشور با بحران روبرو بوده، این بار نیز با وجود طولانی شدن فرایند و با وجود تمام کاستی ها، کماکان سلحشورانه و سرافرازانه در خط مقدم مقابله با این بیماری در حال ارایه خدمت بوده و شاهد رشادت های شبانه روزی سفید پوشان عرصه سلامت در مقابله با این بحران جهانی هستیم.

آورده های پاندمی کرونا برای نظام سلامت

فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران با تاکید بر اینکه بحران کرونا با تمام تلخی ها، آورده هایی نیز برای نظام سلامت و جامعه پزشکی داشته است، عنوان نمود: راهگشایی و ایجاد برنامه های نوین درمانی، طراحی مباحث پژوهشی مداخله ای و استفاده از ظرفیت های جدید درمانی و تشخیصی در این زمینه از رهیافت های قابل ستودنی جامعه پزشکی در طول ماه های اخیر بوده است.

زالی تقویت و پیشرفت پژوهش های پزشکی را از دیگر دستاوردهای جامعه پزشکی طی گذران این بحران دانست و گفت: شاید یکی از کشورهایی که پژوهشگران، محققان و متخصصان آن به صورت خیلی متراکم در حوزه تشخیص، پیشگیری و مراقبت های درمانی بیماری کووید 19 در حال فعالیتند، جامعه پزشکی کشور است که دستاوردها و نتایج قابل توجهی نیز داشته اند.

وی در این رابطه کوشش نظام های علمی و مدیریتی جهان برای به اشتراک گذاری تجربیات و دستاورهای کارآمد را ضروری دانست و گفت: برای ریشه کنی کرونا باید تمامی مرزها از بین برود و گفتمان جهانی با دردی مشترک و احساس همدردی به همگان منتقل گردد.

تقویت کار تیمی مشترک و اعتنا به خرد جمعی از مهمترین رهیافت های کرونا برای جامعه پزشکی

به اعتقاد این پزشک جراح مغز و اعصاب، یکی از نکات مهمی که در سایه تلخی کرونا شکل گرفته ولی به عنوان دستاوردی قابل بیان مطرح می باشد، این است که ما در دوره کرونا و بعد از آن شاهد شکل گیری یک اتفاق مهم یعنی تقویت کارهای تیمی حرفه ای مشترک، ممارست های بین بخشی و اعتنا به خرد جمعی در درمان بیماران کرونایی در بین جامعه پزشکی هستیم، چراکه ویروس کووید 19 چندین ارگان و سیستم بدن را گرفتار می نماید، لذا در این دوره همکاری های بین بخشی و چند تخصصی بیش از هر زمان دیگری به جلوه درآمد که این مهم نیز می تواند به عنوان یک دستاورد حرفه ای در جامعه پزشکی مطرح گردد.

در سایه کرونا اعتماد به جامعه پزشکی کشور به طور چشمگیری افزایش یافت

زالی همچنین با تاکید بر اینکه در سایه کرونا اعتماد به جامعه پزشکی کشور به طور چشمگیری رو به افزایش بوده و کماکان این سیر رو به برتری است، توضیح داد: یکی از مسائلی که طی سال های گذشته با آن روبرو بودیم، عدم مواجهه چهره به چهره پزشکان با مردم در رسانه ها و فضای مجازی بود؛ معمولا این ارتباطات در گذشته عمدتا در زمینه های ترویجی و تبلیغی بود، اما این بار پزشکان به صورت خودجوش دریچه جدیدی را در ارتباط با مردم ایجاد کردند.

ارتباط رو در رو و بدون واسطه پزشکان با مردم در بحران کرونا

وی با اشاره به حضور فعالانه بعضی پزشکان در فضای مجازی و رسانه ها برای پاسخگویی به دغدغه ها و سوالات مردم در مورد ویروس نوپدید کووید 19 ادامه داد: جامعه پزشکی به دلیل احساس مسئولیت بالا طی این بحران جهانی، به صورت کاملاً صادقانه و شفاف با مردم رو در رو صحبت نموده و دلسوزانه بسیاری از مسائل نگران نماینده در رابطه با این بیماری نوپدید را مبتنی بر شیوه نامه ها و دستورالعمل های بهداشتی مورد توجه قرار داده و به مردم منتقل کردند.

زالی اضافه کرد: آنالیز های ما در ستاد کرونای تهران نیز این مساله را تایید می نماید که طی چند ماه گذشته یکی از منابع قابل اعتماد مردم در زمینه دریافت هشدارهای بهداشتی و یا رعایت شیوه نامه های مرتبط با بیماری کرونا، پزشکان بوده اند؛ به خصوص پزشکانی که توانستند بی واسطه با بهره گیری از پتانسیل فضاهای مجازی توسعه یافته و سایر رسانه ها با مردم صحبت نمایند.

زالی با بیان اینکه این فرآیند در آینده نیز باید تداوم داشته باشد، تاکید نمود: باید اجازه دهیم، جامعه پزشکی بیش از هر زمان دیگری راحت تر و بدون لکنت با مردم صحبت کند و بتواند به ارتباط مستقیم، بلافصل و بی واسطه با مردم ادامه دهد، این ارتباطات بدون واسطه به گگرددن یک دریچه جدید اعتمادی بین مردم و جامعه پزشکی یاری می نماید؛ به خصوص امروز و در زمان بحران کرونا که جو جامعه برای پذیرش بسیاری از توصیه نامه ها، دستورالعمل ها و رهنمودهای بهداشتی و پزشکی آماده تر و مهیاتر است، فکر می کنم این فرصت هم برای مردم و هم جامعه پزشکی توأمان فرصت بسیار خوبی بود.

میزان آمادگی جامعه پزشکی برای مقابله با پاندمی کووید 19

رییس ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران که خود نیز تجربه سال ها طبابت در حوزه جراحی مغز و اعصاب را در کارنامه دارد، در رابطه با میزان آمادگی جامعه پزشکی برای مقابله با پاندمی کووید 19 به عنوان یکی از سهمگین ترین بحران های قرن، عنوان نمود: جامعه پزشکی با وجود تمام مسائلی که از ابتدای اپیدمی با آن دست و پنجه نرم می نماید، ولی در حال حاضر یک ظرفیت انباشته شده علمی، تجربی و مهارتی در رابطه با این بیماری نوپدید کسب نموده که طبیعتا این تجربه انباشته شده و مجموعه تجربیات گرانسنگ و اندوخته های علمی می تواند در ادامه راستا و امواج بعدی بیماری بسیار یاری نماینده باشد.

زالی با بیان این مطلب که جامعه پزشکی در داخل کشور و در سطح جهانی در روزهای آغازین اساساً در یک حالت غافلگیری و کمبود اطلاعات به سر می برد، عنوان نمود: امروز جامعه پزشکی با ماهیت این بیماری، پیشگیری، درمان و مقابله با آن آشناتر بوده و در این میان حجم انبوهی از اطلاعات جمع آوری شده و همچنان دانش و مهارت تیم پزشکی رو به افزایش است.

مراقب فرسودگی جامعه پزشکی و کادر درمان باشیم

فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران در بخش پایانی گفت وگو با تاکید بر اینکه باید مراقب باشیم که خستگی ناشی از فرسایشی بودن این بیماری به عنوان یک آسیب، نقیصه و چالش فراسوی جامعه پزشکی خود را نشان ندهد، توضیح داد: طبیعتاً اجرای برنامه ها و سیاست های تشویقی و در نظر دریافت راهکارهای عملیاتی جهت استفاده از فرصت های ریکاوری و بازیابی روحی و توانی برای جامعه پزشکی که از ابتدای شیوع این پاندمی جهانی مستقیما درگیر آن بوده اند، می تواند بسیار موثر واقع گردد. البته در این راستا ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا با جذب 10 هزار نیروی بهداشتی و درمانی موافقت نموده که در فاز اول 3000 نیرو وارد مدار ارائه خدمت می شوند. همچنین پیشنهاد بازگرداندن نیروهای 89 روزه و تمدید قرارداد کلیه پرسنل بازنشسته در 5 سال اخیر برای یکسال به ستاد ملی کرونا ارائه شده است.

وی مجددا از فرسودگی تیم پزشکی و کادر درمان ابراز نگرانی کرد و در ادامه از کوشش های سختکوشانه و ارزنده مجموعه کادر بهداشتی و درمانی قدردانی کرد و گفت: مدافعان سلامت از 6 ماه گذشته تابلوی زیبایی از رشادتها را به نمایش گذاشتند که عمیقا قابل تقدیر است.

زالی در سرانجام با بیان اینکه طبیعتاً پاییز نگران نماینده ای در پیش داریم، عنوان نمود: البته این موضوع صرفا مربوط به کشور ما نیست؛ چرا که همزمانی کرونا با بیماری های فصلی، تمایل مردم به حضور در فضاهای سرپوشیده، ایجاد علائم تنفسی و آلرژی در این فصل و ورود موج جدید H1N1 بسیار نگران نماینده است. بنابراین اگر شرایط به همین روال ادامه داشته باشد، جامعه پزشکی در پاییز به طور مستقم تحت فشار مضاعفی قرار خواهد گرفت، بنابراین امید دارم که با رعایت بیشتر پروتکل ها و شیوه نامه های بهداشتی از سوی جامعه و تبلور خواسته های فنی جامعه پزشکی، در پاییز با امواج ملایم تری از این بیماری روبرو باشیم.

وبلاگ هلن- گلاره کاویان